یکی از مهمترین اهدافی که سازمان ثبت اسناد و املاک بر عهده دارد و از مهمترین وظایف این سازمان میباشد، داشتن آگاهی و اطلاعات دقیق در مورد املاک و اراضی در کشور است تا بر اساس این اطلاعات بتواند مالکیت افراد را در خصوص اراضیشان تعیین کند. برای تحقق این امر استفاده از نقشه های دقیق و کاملی که تمامی اطلاعات املاک مانند مساحت، زوایا و … را ثبت کرده باشد ضروری است. دسترسی به این امر با کمک گرفتن از نقشههای کاداستر امکان پذیر میباشد.
براساس تعریف فدراسیون بین المللی نقشه برداری (FIG)، کاداستر در واقع عبارت است از فهرست مرتب شده ای از اطلاعات مربوط به قطعات زمین (در داخل مرز جغرافیایی یک کشور) که شامل نقشه برداری و افزودن سایر مشخصه های زمین نظیر حقوق مالکیت، کاربری، اندازه و ارزش، به نقشه مقیاس بزرگ بوده و به طور رسمی به ثبت می رسد. بنابر این تعریف، نخستین گام ایجاد کاداستر، تهیه نقشه هایی با مقیاس مناسب از املاک موردنظر است. در گام بعد پس از جمع آوری اطلاعات مرتبط با املاک، این اطلاعات باید بر روی نقشه های تهیه شده تطبیق داده شوند. در نهایت مجموعه این اطلاعات باید به ثبت برسند.
نقشه های کاداستر از نظر تقسیم بندی موارد زیر را شامل می شوند:
• نقشه های کاداستر شهری
• نقشه های کاداستر جغرافیایی
• نقشه های کاداستر آبی
• نقشه های کاداستر زراعی
• نقشه های کاداستر مالی
• نقشه های کاداستر سیاسی
مزایای تهیه نقشه کاداستر
اولین و مهمترین مزیت نقشه کاداستر این است که برای مدیریت و ارزیابی زیرساختها کاربرد دارد و به طور کلی اطلاعاتی منحصر به فرد درباره جغرافیای زمین را نشان می دهد.
دومین مزیت آنها که بسیار مورد توجه است، کمک به فعالیت های زیست محیطی و فعالیتهای زمین شناسی است. این نوع نقشه ها به عنوان اطلاعات مهم تلقی شده و همیشه توسط سازمان های دولتی نگهداری میشوند. با کمک این نقشه می توان مالکیت اراضی، ارزش ملک و زمین و همچنین موقعیت ملک را برای نهاد های قضای و اداری معین کرد.
دیگر مزیت نقشه های کاداستری این است که می توان نظام مالیاتی منظمی برای اراضی مختلف ایجاد کنیم و طبعا عدالت را بین مالکان رواج دهیم.
همچنین به کمک نقشه کاداستر می توان دعاوی ملکی را به صورت دقیق حل و فصل کرد، جلوی برخی کلاهبرداریها را گرفت و همچنین باعث می شود مالکان بتوانند به راحتی برای نقل و انتقال ملک خود اقدام کنند.
نقشه کاداستر بهترین گزینه برای جلوگیری از زمینخواری است. با استفاده از این نقشه می توان پرونده های تجاوز به اراضی مجاور را در مراکز قضایی به حداقل خود کاهش داد.